Specustawa koronawirusowa

Nie ma w chwili bardziej elektryzującego prawników tematu niż tarcza antykryzysowa. Ci, którzy mówią, że jest inaczej, i że „ich to nie dotyczy” albo kłamią, albo zawiesili (nomen omen) działalność swojej kancelarii na okres epidemii w naszym kraju 🙂

Regulacje dotyczące terminów w tarczy antykryzysowej

Owa tarcza antykryzysowa, a dokładnie ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.), w dość szerokim zakresie dotyczy biegu terminów w postępowaniu administracyjnym.

Zgodnie z brzmieniem art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy koronawirusowej:

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu CO-VID bieg terminów procesowych i sądowych w postępowaniach administracyjnych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Co to właściwie dla nas oznacza? Ten przepis jest przepisem dla nas – dla stron czy pełnomocników. Wiadomo, że obecnie poczta działa w ograniczonym zakresie, tak samo kancelarie prawne. Oznacza on, że nie rozpocznie się np. termin na wniesienie odwołania od decyzji – jeśli przykładowo otrzymasz ją w najbliższy poniedziałek, to 14 dni na wniesienie odwołania możesz zacząć liczyć dopiero od momentu zakończenia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego.

Będzie chaos, to pewne. Ale z drugiej strony – dochowamy bez problemu terminom, co byłoby mocno utrudnione w sytuacji, gdy nawet z domu za bardzo nie możemy wychodzić.

„Skoro zawiesili terminy to chyba nic się nie będzie działo?”

Najczęściej zadawane pytanie brzmi – czy organ będzie prowadził moje postępowanie? Czy coś się będzie działo? Tak, organ będzie prowadził postępowanie administracyjnego. Zawieszenie biegu terminów w postępowaniu administracyjnym nie oznacza braku możliwości (czy nawet – konieczności) podejmowania działań przez organ. Oznacza jedynie, że organ nie zostanie ukarany za to, że „nie wyrobi się” w terminie.

Są takie sprawy, np. dotyczące świadczeń rodzinnych, które w moim odczuciu powinny być procedowane, bo to często pomoc dla osób najbardziej potrzebujących. Z drugiej strony – nie wyobrażam sobie prowadzenia klasycznego wywiadu środowiskowego, zazwyczaj niezbędnego w takich sprawach – w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej, kiedy nawet wejście do sklepu jest mocno limitowane. Także z całą pewnością będzie zachodził tutaj klasyczny dylemat organu związany z wyważaniem interesu publicznego i interesu jednostki.

Przeczytaj o tym ciekawy ARTYKUŁ na portalu prawo.pl (na temat interesu publicznego, wywiadu środowiskowego i przyznawania świadczeń z pomocy społecznej wypowiadał się prof. Robert Suwaj).

Niestety, nie mam wątpliwości, że w obecnej sytuacji organ postawi wyżej interes publiczny, i trudno mu się dziwić. A przy tym – jak wspominałam – jeśli nie rozpatrzy Twojej sprawy na czas, nic z tym nie możesz zrobić. Dlaczego? Przeczytaj poniżej.

Jakie są terminy załatwiania spraw w KPA?

Musisz pamiętać, że sytuacja, w której organ nie może działać, to zawieszenie postępowania, nie terminów. Czyli sytuacja, w której np. nie ma strony (bo zmarła), ale postępowanie nie dotyczy jej uprawnień osobistych i mogą wstąpić jej spadkobiercy na jej miejsce. Wtedy organ zawiesza z urzędu postępowania – czeka i w tym czasie nie działa.

Zawieszenie biegu terminów procesowych, którego dokonano w specustawie koronawirusowej, nie ma zupełnie związku z obowiązkami organów dotyczącymi załatwiania spraw.

Terminy załatwiania spraw przez organ zostały określone w art. 35 KPA. Zasadniczo sprawy załatwia się niezwłocznie, sprawy wymagające prowadzenia postępowania administracyjnego – w terminie miesiąca, te szczególnie skomplikowanie – w okresie 2 miesięcy. Są jeszcze osobno terminy dla postępowania odwoławczego i uproszczonego.

Jeśli organ ma problemy z dotrzymaniem powyższych terminów i nie zawiadamia Cię o tym, ani nie usprawiedliwia się w żaden sposób – możesz wnieść ponaglenie. Organ, który rozpatruje ponaglenie może zdyscyplinować organ zajmujący się Twoją sprawą i np.:

• zobowiązuje go do załatwienia Twojej sprawy;
• zarządza wyjaśnienie przyczyn bezczynności organu w Twojej sprawie albo przewlekłego prowadzenia przez niego postępowania.

Tymczasem zgodnie z brzmieniem art. 15zzs ust. 10 specustawy koronawirusowej właśnie tego rodzaju uprawnień zostaliśmy pozbawieni:

W okresie, o którym mowa w ust. 1 (czyli w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii związanej z COVID-19):
1) przepisów o bezczynności organów oraz o obowiązku organu i podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, do powiadamiania strony lub uczestnika postępowania o niezałatwieniu sprawy w terminie nie stosuje się;
2) organom lub podmiotom prowadzącym odpowiednio postępowanie lub kontrolę nie wymierza się kar, grzywien ani nie zasądza się od nich sum pieniężnych na rzecz skarżących za niewydanie rozstrzygnięć w terminach określonych przepisami prawa.

Przykład takiej kary pieniężnej znajdziesz chociażby w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – art. 51 przewiduje karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki za niewydanie przez organ właściwy decyzji w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego. Jeśli organ przekroczy ustawowy termin 65 dni, kara nie zostanie nałożona. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, przeczytaj mój artykuł.

Co z milczącym załatwianiem spraw?

Milczące załatwienie sprawy to – mówiąc najprościej – taka sytuacja, kiedy organ nie wypowiada się w ciągu miesiąca od dnia wpływu wniosku, a jego milczenie uznaje się za pozytywne rozstrzygnięcie sprawy. Jeśli obecnie czekasz na takie rozstrzygnięcie – muszę Cię rozczarować. Specustawa koronawirusowa zawiesiła bieg również i tego terminu. Co to oznacza? Że na potencjalnie pozytywne milczące rozstrzygnięcie możesz liczyć dopiero, jak ustanie stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.

Pamiętaj jednak, że ustawa nie zawiesiła możliwości działania organów – nikt nie może Ci więc zabronić zwrócić się do organu z prośbą o wydanie decyzji w Twojej sprawie, która być może jest ważna, pilna i konieczna do załatwienia teraz.